Çin’in İpek Yolu’nu Tekrar Canlandırmaya Çalışması
Milattan yüzyıllar önce Mısırlılar ardından da Romalılar Çin’den ipek satın alırdı. Bu alışverişi gerçekleştirirken de İpek Yolu üzerindeki kervansarayları kullanıyorlardı. Bu şekilde Doğu’yla Batı birbirini daha iyi tanımaya ticaret faaliyetlerini arttırmaya başladılar. Bu sayede Çin’den Avrupa’ya uzanan çeşitli ticaret yolları oluşmaya başladı. Zaman içinde de bunlardan en ünlüsü İpek Yolu olarak adlandırıldı. Ümit Burnu’nun bulunması ve kara ticaretinin yerini daha çok deniz ticaretine bırakmasıyla önemini yitirse de o döneme kadar hem kültürler arası etkileşimin hem de ticaretin kalbi olmuştur.
1978 yılında liberal ekonomi politikaları uygulamaya başlayan Çin, 2001 yılında Dünya Ticaret Örgütü üyeliği elde etmiş otuz yıl içinde dünyanın üretici ülkesi konumuna gelmiştir. Fakat 2011 yılı ile ekonomideki büyüme hızı azalmaya başlayınca devlet yeni bir proje arayışına girmiştir ve 2013 yılında Çin Halk Cumhuriyeti başkanı tarafından Kazakistan ziyaretinde duyurulmuştur. Projede karayolunun haricinde bir de deniz ipek yolu vardı. Karayolu Çin'den, Kazakistan ve Moğolistan'dan başlayarak Rusya ve İran üzerinden Avrupa'ya ulaşacak; deniz yolu ise iki koridordan oluşacak. Şimdiye kadar birçok ülke ile anlaşan Çin, bu anlaşmaları yaparken ülkelerin ekonomik veya tarihsel konumunu incelemeksizin ekonomik gücünü arttırabilecek noktaları seçiyor ve bu anlaşmayı dünyaya bir kazan kazan durumu olarak tanıtıyor. Genellikle bu anlaşmaları Pakistan, Sri Lanka, Myanmar gibi gelişmemiş ya da gelişmekte olan ülkelerle yapmaktadır ve bu sebepten ekonomisi güçlü olmayan bu ülkeler borçlarını ödeyemiyor ardından da yapılan bu limanlar veya demiryolları belli bir süreliğine ya da kalıcı olarak Çin’in eline geçiyor. Örneğin ekonomisi son derece durgun ve yolsuzluk olaylarının bolca yaşandığı Pakistan da bu ülkeler arasında. Pakistan’da bulunan küçük bir balıkçı kasabası olan Gwadar’a bir liman inşa etti. Bu bölge aynı zaman da Hint Okyanus’u üzerinden gemilerin hem Afrika’ya hem de Asya’ya ulaştırılması hayli önemli bir konuma sahip ve Pakistan bu limanı ekonomik durumundan dolayı 43 yıllığına Çin’e devretti. Fakat liman şu anda Çin’in kontrolü altında olsa da Pakistan ekonomisine son yıllarda hiç olmadığı kadar hareket kazandırdı. Ayrıca Çin gibi büyük bir güçle siyasi ilişkilerini geliştirmiş oldu. Aynı zamanda Çin bu projeleri gerçekleştirirken Çin’de pek fırsat bulamayan inşaat firmalarını görevlendirmekte ve bu firmalar bu büyük projelerden büyük gelirler elde etmektedir. Bu yüzden Çin şu anda inşaat sektöründe en önde gelen ülkelerden biridir. Bunun dışında Çin yaptığı yatırımlarla bu ülkelerin güvenini kazanıyor ve Batı dünyası yerine onları daha çok tercih etmelerini sağlıyor.
Gidişat göstermektedir ki şu anda hali hazırda dünyanın en büyük ekonomik güçlerinden biri olan Çin yaptığı birçok ekonomik, siyasi ve askeri atılımla ayrıca en büyük rakiplerinden biri olan ABD’nin de Çin’in en büyük müşterisi olması sebebiyle belki de gelecekte tek süper güç haline gelecek.
ARDA KAHVECÄ°